محسن رفیق دوست: مردمی شدن اقتصاد مدیر انقلابی می خواهد

آذر: وزیر سپاه در دوران دفاع مقدس اظهار داشت: ما برای تبدیل کردن اقتصاد دولتی به اقتصاد مردمی، یک سری مجری انقلابی و نترس می خواهیم.
به گزارش آذر به نقل از مهر به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری، «محسن رفیق دوست» مسئول تدارکات سپاه و وزیر سپاه در دوران دفاع مقدس و رئیس اسبق بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، در گفتگویی به بازخوانی تجربیات مدیریتی با رویکرد انقلابی در اداره ی جنگ و نحوه ی بهره برداری از این شیوه ی مدیریتی برای پیروزی در عرصه ی جنگ اقتصادی پرداخته است.متن کامل این گفتگو به شرح زیر است: آقای رفیق دوست؛ از دید شما در سال­های اول پیروزی انقلاب و شروع جنگ تحمیلی، کشور از لحاظ اقتصادی و آمادگی نظامی در چه شرایطی به­ سر می­ برد؟

از اواخر سال ۵۶ که مبارزه ی شدید به رهبری حضرت امام خمینی ضد حکومت طاغوت شروع شد، مملکت در وضع اضطراری قرار گرفت. شرایط کشور هم به گونه ای بود که امام در همان بهمن ۵۷ در بهشت زهرا گفتند: بیست سال طول می کشد که این مملکت را بسازیم. ما آن زمان از نظر اقتصادی وضع نابسامانی داشتیم و از نظر نظامی فَشَل بودیم؛ یعنی ملت دو سال با نظام طاغوت و ارتشِ آن جنگیده بود و آنرا شکست داده بود. بنابراین با علم به اینکه وضع اقتصادی و وضع نظامی در پایین­ ترین شرایط آمادگی قرار دارد، هم شرق و هم غرب که انقلاب اسلامی را ضد منافع خود می دانستند، با مجهز کردن صدام، کشور را مورد حمله قرار دادند. انقلاب ما با دست خالی با ارتش شاهنشاهی جنگید و پیروز شد و با دست خالی با دشمن خارجی جنگید و پیروز شد و با دست خالی زندگی خویش را اداره کردیم و از جنگ عبور کردیم.لیکن امروز که با هم صحبت می نماییم حتماً در ذهن بیننده یا شنونده، این متواتر می گردد که الان چه؟ ما الان از نظر نظامی در بهترین شرایط هستیم یعنی یک کشور قدرتمند، روی پای خود و بدون اتکا به دیگران -حتی اگر بزرگ ترین جنگ به آن تحمیل شود- هستیم. چون که با اتکای به همان روحیه ای که جنگیدیم، قدرت دفاعی خویش را بالا بردیم.

اما از نظر اقتصادی، به دلیل اینکه امروز دولت جای ملت نشسته است و به جای اینکه برنامه ریز، هدایتگر، کمک کننده و کنترل کننده باشد، همه ی اقتصاد را اجرا می کند، طبیعی است که در این اقتصاد، فساد، اختلاس، رانت، کمبود، گران فروشی و عدم رشد وجود دارد؛ چون کارمند حقوق خویش را می خواهد. بنابراین اگر امروز ما به آن عقیده ی امام و رهبر معظم انقلاب برگردیم، همه چیز درست می­شود. من بارها خاطره­ی دیدارم با امام را بیان کرده ام ولی انتهای آنرا کمتر گفته ام.بعد از اینکه امام فرمودند همه ی کار اقتصاد در دست مردم باشد، من با امام سؤال و جواب هایی می کردم. امام فرمودند: «زندگی مردم را دست کارمند ندهید.»بعد از اینکه امام فرمودند همه ی کار اقتصاد در دست مردم باشد، من با امام سؤال و جواب هایی می کردم. امام فرمودند: «زندگی مردم را دست کارمند ندهید.» زندگی مردم دست کارمند باشد یعنی وضعی که امروز داریم. بنابراین باید حتماً دولت به جای قانونیِ خود بازگردد؛ برنامه ریزی، اداره و هدایت برای دولت است؛ حمایت برای دولت می باشد و کنترل هم برای دولت می باشد اما اجرا برای مردم است.شما بانک­های ما را ببینید، بانکدارهای ما بنگاه دار هستند. بانک باید به همان هویت اصلی خود بازگردد که بانکداری است یعنی جمع آوری پول های سرگردان مردم و کمک به اقتصادی که دست مردم است؛ کمک به کشاورزی، کمک به صنعت، کمک به خدمات و مسکن و غیره. بانک باید واقعاً این کار را انجام دهد. در مصر و کویت، نمونه های این بانک های بدون ربا را داریم که بهترین بانک ها و پُرسودترین بانک ها هستند و افراد یا شرکت هایی که با این بانک ها شریک می شوند بالاترین سود را می برند. بنابراین امروز اقتصاد مقاومتی به مفهوم اقتصاد مردمی است که با پشتیبانی و حمایت دولت شکل می گیرد.

در صحبتتان به اقتصاد دولتی اشاره کردید؛ چه شد که از ابتدای انقلاب این شکل از اقتصاد شکل گرفت و رشد کرد؟

اینکه از ابتدای انقلاب به سمت دولتی شدن اقتصاد رفتیم دو عامل داشت: علت اول اینکه اقتصاد زمان ظاغوت، اقتصاد هزار فامیل بود؛ یعنی بخش خصوصی بود اما این بخش خصوصیِ در ارتباط با خاندان کثیف پهلوی، همه ی اختیارات را داشت. بنابراین توده ی مردم در اقتصاد خرده پا بودند.

علت دومی که پذیرفته می شد دولت، اقتصاد را در دست بگیرد، جنگ تحمیلی بود. در زمان جنگ باید دولت بیشتر مراقب مردم باشد و آنان را اداره کند؛ ولیکن از بعد جنگ، تمام دولت هایی که آمدند شعار خصوصی ­سازی را دادند ولی روزبه روز بیشتر دولتی شدند. در جایی هم که می خواستند اقتصاد را خصوصی کنند، خصولتی کردند؛ یعنی مؤسسات دیگری، این شرکت ها را در اختیار گرفتند. اگر اقتصاد مردمی بشود، فساد از بین می رود.

به نظر شما علت کمتر شدن فساد در اقتصاد مردمی چیست؟

چون در اقتصاد مردمی، مردم به هم رشوه نمی دهند؛ مردم از همدیگر رانت نمی گیرند؛ هرکسی تلاش می کند کار خودش را انجام دهد؛ شفافیت بالاتر است؛ کاملاً وظیفه ی دولت مشخص است و راهی نیست که دولت سوءاستفاده کند.

دلیل استمرار دولتی بودن اقتصاد در روزهای بعد از جنگ که آن ضرورت­ ها به اتمام رسید، چه بود؟

ما بدون اینکه مطالعه­ دقیق نماییم، بدنه­ دولت را خیلی بزرگ کردیم. این بدنه­ دولتی دو خصوصیت دارد: یک اینکه هزینه بالایی را به ملت تحمیل می کند و دوم اینکه اجازه نمی دهد کسی که می خواهد کار تولیدی انجام دهد، کار کند و موانع زیادی را بر سر راه او به وجود می آورد. کسی که می خواهد کارخانه ای تأسیس کند، فکر مواد اولیه، تولید و بازگشت سرمایه را دارد. این مسیری که باید برود تا مجوز را دریافت کند به اندازه ای طولانی است که این سرمایه از بین می رود، آن مزیتی که وی در نظر گرفته بود منتفی می گردد و آن زمانی هم که او عملاً می تواند کار را شروع کند دیگر به درد نمی خورد. اما اگر دولت به جای اینکه زندگی مردم را دست کارمند بدهد، دست قانون بدهد، وضع این طور نمی گردد. اغلب قانون هایی که الان وجود دارد را باید در آن تشکیکی وارد کرد؛ مثلاً یک قانون وجود دارد که در ۱۲۰ کیلومتری شهرهای بزرگ کارخانه نمی گردد ساخت. این قانون به صورت کلی اش غلط است اما آیا کارخانه ی ساعت سازی هم نمی توان ساخت؟ کارخانه ی داروسازی که مشکلات زیست محیطی ندارد را هم نمی گردد ساخت؟ مثلاً باید بگویند در حریم ۱۲۰ کیلومتری شهرها، صنایع صدادار و بودار و آلوده کننده نباید ساخت؛ نه اینکه همه ی صنایع منع شوند. وقتی تشویق به نانوتکنولوژی می نماییم، جای آن در شهر است که تحصیل کرده ها بیایند در آن مشغول شوند.

اگر مسئولین بخواهند این اتفاقات بیفتد، باید بدنه ی دولت بیشتر از نصف کوچک شود. یک بار دولت یازدهم حساب کرده بود که ۱۵۰۸ مصوبه و آیین نامه و تبصره ی سدّ راه اقتصاد مردمی وجود دارد. این ۱۵۰۰ مصوبه را حتی اگر دولت بردارد، کارمندِ دولت برنمی دارد؛ چون این کارمند برای این حقوق می گیرد که «نه» بگوید. اگر بخواهند این مصوبات را بردارند، ابتدا باید آن کارمند را بردارند. دولت باید با امکاناتی که دارد کارمندان خویش را به بخش خصوصی تبدیل کند؛ و به جای این ۱۵۰۰ قانون، ۳۰ الی ۴۰ قانون عرضه نماید و به مردم هم اعلام نماید.باید بدنه ی دولت بیشتر از نصف کوچک شود. یک بار دولت یازدهم حساب کرده بود که ۱۵۰۸ مصوبه و آیین نامه و تبصره ی سدّ راه اقتصاد مردمی وجود دارد. این ۱۵۰۰ مصوبه را حتی اگر دولت بردارد، کارمندِ دولت برنمی دارد؛ چون این کارمند برای این حقوق می گیرد که «نه» بگوید.الان اگر کسی بخواهد کسب وکاری راه بیندازد، از بیست و چند مؤسسه باید مجوز بگیرد. بنابراین تا این دولتِ بزرگ وجود دارد و تا افراد غیرانقلابی در اینجا هستند، کار درست نمی­ شود. یعنی ما برای تبدیل کردن اقتصاد دولتی به اقتصاد مردمی، یک سری مجری انقلابی و نترس می خواهیم. تا زمانی که اجرای اقتصاد از دست دولت رها نشود، هیچ چیزی درست نمی گردد. همیشه گفته اند دولت تاجر خوبی نیست، تولیدکننده­ی خوبی نیست و اصولاً مجری خوبی برای اقتصاد نیست چون که کارمند دولت، حقوق خویش را می گیرد و بس. او آماده ی ریسک نیست. اگر او ریسک کرد، جواب ریسک کردن او را چه کسی می خواهد بدهد؟ بنابراین این اقتصاد درجا می زند.

اشاره به این داشتید که در زمان جنگ، نیاز به حضور بیشتر دولت می باشد. از جانب دیگر درباره ی معایب دولتی بودن اقتصاد صحبت کردید. با همه ی این توصیفات، چطور شد که در این شرایط، جنگ به پیش رفت و در این جنگ، یک وجب از خاک خویش را هم ندادیم و حتی در جنگ در خیلی از صنایع دفاعی به خودکفایی رسیدیم؟

وقتی جنگ می گردد و جنگ را هم مردم یک کشور اداره می کنند، همه ی توقعات مردم تعدیل می گردد. نه تنها دیگر کم می خواهند، از همان کمِ داشته ی خود هم به جنگ کمک می کنند. شما آمارها را بگیرید و ببینید که چقدر در زمان جنگ آمار ازدواج ها پایین آمده بود؛ یا اینکه دختر و پسر عقد کرده بودند ولی عروسی نمی کردند؛ می گفتند بگذاریم تا جنگ تمام شود. یعنی توقع مردم این بود که ابتدا جنگ را تمام کنند.

وقتی انقلاب شد، از ۹۰ هزار روستا که در کشور داشتیم، فقط ۳ هزار روستا به اصطلاح خان نشین بودند و برق داشتند؛ و می دانید که جایی که برق هست، مظاهر تمدن هم قابل استفاده می باشد. ازاین رو در ۸۷ هزار روستا که برق نداشتند، یخچال و تلویزیون و جاروبرقی و پنکه و غیره هم وجود نداشت و قابل استفاده هم نبود. با برق رسانی به این روستاها باید وسایل برقی متناسب را هم برای آن ها تأمین می کردیم.

پس از جنگ، نیاز مردم را به حق بالا بردیم. حق مردم بود که بهره مند بشوند. این تفاوتِ شرایط بین زمان جنگ و پس از جنگ است. اما کاری که باید می کردیم و نکردیم این بود که پس از جنگ، بلافاصله و به صورت انقلابی، مردم را با اقتصاد درگیر کنیم؛ نه اینکه تصدی دولت تا امروز ادامه پیدا کند.ما برای تبدیل کردن اقتصاد دولتی به اقتصاد مردمی، یک سری مجری انقلابی و نترس می خواهیم.اشاره کردید مردم در روزهای جنگ همراهی کردند و این در پیشبرد اقتصاد و جنگ مؤثر بود. الان چرا آن حجم از همراهی وجود ندارد؟

آن زمان ما از مردم می خواستیم تا با ما همراهی کنند و در اقتصاد مشارکت کنند. من در زمان جنگ وقتی دیدم ارزِ موجودمان برای تولید مهمات کفاف نمی دهد و زمان هم نداریم که بتوانیم بخریم، تصمیم گرفتیم مهماتمان را در داخل و در حجم انبوه تولید نماییم. بنده نخستین کاری که کردم این بود که ۳ هزار ماشین کپی تراش آوردم و به ۳ هزار تراشکار در سراسر کشور دادم و در همه ی کارخانه های دولتی و بخش خصوصی، ریخته گری کردم و مهمات ساختم بنابراین مهمات سازی مان مردمی شد. بعد، بحث دفاع، میدان پیدا کرد تا بچه های جنگ نیاز خویش را تأمین کنند. بچه های جنگ یک تفاوتی با دیگران که در وزارتخانه های دیگر بودند، داشتند. این تفاوت این بود که در قسمت های دیگر این حرکت انجام نشد که مملکت را در بخشی که در دست دارند جلو ببرند.

من سؤال می کنم کشوری که توانسته در موشک آن قدر ترقی کند که بحث موشک آن کشور، بحث اول دنیا بشود، در این کشور نمی توانستند خوراک مرغ را تولید کنند و از خارج کشور وارد نکنند؟ اساساً می توانستند. کشور ما کم آب هست ولی دانشگاهیان می گویند با همین آب و خاکی که داریم می توانیم با روش های نوین بهره برداری از آب و خاک تا ۲۰۰ میلیون نفر را آذوقه بدهیم. چرا هنوز بخش عمده ی آبیاری در کشور ما به روش سنتی است؟

اینجا جایی است که دولت باید وارد شود. دولت باید به جای دادن سوبسید و یارانه، زراعت را در هر جایی که وجود دارد، مکانیزه کند و آبیاری تحت فشار قرار دهد، مصرف آب را کم کند و اصلاح خاک صورت دهد. کارهای دولت این است دیگر. اما نتیجه ی بهره برداری از این کارها را باید به مردم بدهد تا مردم اجرا کنند نه اینکه خودش اجرا نماید و خودش کارخانه دار شود.چه عواملی سبب موفقیت در رسیدن به خودکفایی در حوزه ی نظامی شد؟

در تاریخ یک مَثل داریم که فتح اسپانیا در تاریخ اسلام است. فرمانده سپاه اسلام با لشکریان خود به اسپانیا رفت و وقتی همه ی نیروهای او از کشتی پیاده شدند، دستور غرق کردن همه ی کشتی ها را داد. بعد گفت پشت شما دریا است و کشتی ای برای برگشت نیست و غذای شما هم در دست دشمن است؛ اگر جلو بروید، هم غذا را به دست می آورید و هم اینجا را می گیرید و اگر عقب بیایید در دریا غرق می شوید. ما هم در اوایل جنگ وقتی سراغ دنیا رفتیم، از جانب غربی ها تحریم بودیم. شرقی­ها هم که سراغشان می رفتیم، ابتدا می گفتند شوروی اجازه نمی دهد و آن هایی که رفاقت می کردند هم می گفتند پیش از شما به عراق فروختیم و تا یک سال آینده تولید ما فروخته شده است. به این نتیجه رسیدیم که هویت انقلاب اسلامی طوری است که مورد مهر شرق و غرب قرار نمی گیرد و برای دفاع از خود باید به خود متکی باشیم.

این انقلابی بودن، عامل ضعف بود یا قوت؟

فقط عامل قوت بود؛ از نظر اینکه چه کار توانستیم بکنیم. دیدیم برای دفاع از خود چه می خواهیم؛ من جمله ی معروفی دارم که «از فشنگ تا موشک!» همین هم شد. ۱۷ گروه تولیدی بوجود آمد.

از کپی سازی شروع کردیم و به ابتکار خود رسیدیم و امروز دقیق ترین سلاح های مورد نیازمان -از هواپیما و زیردریایی و موشک و غیره- را در بهترین نوع می سازیم. اول که خواستم این کار را در سپاه شروع کنم با عده ای از بچه های تحصیل کرده که عموماً مدرک تحصیلی شان دکترا و چند نفری فوق ­لیسانس و لیسانس بود، خدمت امام عرض کردم عقیده ی من این است که اگر مغزهای آلوده به الکل در اروپا و آمریکا می توانند چنین کارهایی انجام دهند، این هایی که نمازشب خوان هستند حتماً بهتر می توانند. حضرت امام فرمودند از کاری که می خواهید انجام دهید، این حرف شیرین تر بود اما اگر بخواهید می توانید. خواستیم و توانستیم.

در ابتدای جنگ، در کشور بین بعضی از مسئولین حس بن بست وجود داشت. چه عواملی در غلبه بر این تفکر مؤثر واقع شد؟
حدود هجده سال پیش نکته­ ای را رهبر معظم انقلاب در یک جلسه ای به دانشجویان گفتند و آن تولید علم بود؛ فرمودند به هر قیمتی هست تولید علم کنید. رتبه ی ما در دنیا ۱۴۳ بود، ظرف ۱۵ سال به رتبه ی ۱۴ رسیدیم. متأسفانه دو سال است که درجا می زنیم. این فکر همان موقع که ما دست اندرکار تأمین نیازهای جنگ بودیم، بود که بچه های ما می توانند تولید علم کنند و در صنایع نظامی این کار انجام شد. من فراخوان کرده بودم که هرکسی حاضر است وارد این مسائل شود به ما کمک نماید و بیاید. وقتی که وزیر بودم فراخوان دادم.

آقای دکتر فرهادی که در دولت یازدهم وزیر علوم بودند در آن زمان هم وزیر علوم بودند. یک روز به وزارت سپاه برای دیدار من آمدند. ایشان گفتند: شما بیشتر از وزارت علوم هیئت علمی جمع کردید. چند هزار دانشمند جمع شده بودند و معتقد بودند که باید برای دفاع از کشور کار کنند و نتیجه آن شد که ما امروز از نظر دفاعی در جایی هستیم که فکر حمله ی نظامی به ما فکر خنده داری است.

در مورد مدل اداره ی کشور، شما معتقد هستید اقتصاد در زمان جنگ باید دولتی شود؟

شاید لازمه باشد؛ یعنی دولت در زمان جنگ باید بخشی از اقتصاد را در دست بگیرد.

در مورد فرایند درون زایی اقتصاد و دفاع مقدس صحبت نماییم. چه روندی را طی کردیم که در ثمره ی دفاعی، هم خودکفا شدیم و هم درون زا و اقتصاد آن زمان اداره شد؟

آن روز موفق شدیم تحریم را کاملاً به فرصت تبدیل نماییم. چند روز پیش به من گفتند قیمت بطری خالی نوشابه، چهار برابر قیمت نوشابه ی داخل آن است. علت را پرسیدم، گفتند موادی که این بطری ایجاد می شود از خارج وارد می گردد و چون دلار گران شده این بطری بزرگ که ۳۰۰ تومان بود الان ۹۰۰ تومان شده است.

سؤال من این بود که مواد اولیه ی این بطری، همان موادی است که از پتروشیمی صادر می نماییم. پس چرا این اتفاق افتاده است؟ پرسیدم و آن ها هم گفتند که اتفاقاً کارخانه ای که آن ماده ی اولیه را تبدیل به ماده ای می کند که در نهایت بطری ایجاد می شود، کارخانه ی ساده ای است. خب همین الان اعلام کنند که حاضرند ارز ۴۲۰۰ تومانی بدهند به بخش خصوصی که بیاید چند کارخانه ی تولید این ماده ی اولیه را تأسیس کند. بخش خصوصی هم خواهد ساخت و به جای اینکه تولیدات پتروشیمی صادر شود به داخل پمپاژ می گردد تا صادرکننده ­ی پتروشیمی نخواهد ارز خویش را در بازار دوم بفروشد و این مسائلی که الان داریم تولید نشود و این مواد را در داخل تولید می نماییم.

ازاین رو چیزی نیست که نتوانیم در داخل تولید نماییم. یک عده اصولاً معتقد هستند که بدون اتکا به قدرت های بزرگ نمی گردد زندگی کرد. این افراد از ابتدای انقلاب بودند و هنوز هم هستند. ما از آن مدل افراد نیستیم. ما معتقدیم اگر میدان به ملت داده شود افرادی هستند که این کارها را انجام دهند و اجازه ندهند روزبه روز احتیاجات مردم بیخود گران شود.رهبر انقلاب چه نقشی در رسیدن کشور به خودکفایی نظامی در آن شرایط داشتند؟

هر زمان که بخش سپاه آغاز به تولید امکانات دفاعی کرد، اغلب آن ها، هم قبل و هم در راه و هم وقتی تمام می شد گزارش داده می شد و مورد تشویق و بازدید حضرت آقا واقع می شد. آقا فرمودند من سیاستمدار نیستم و من انقلابی هستم. البته آقا از ابتدا انقلابی بودند و انقلابی هم عمل می کردند. در جنگ، مردم نقش آقا را دیدند. در کار خودکفایی نظامی هم مشوق بودند. کسی همانند مرحوم شهید طهرانی مقدم بیشتر از خیلی از رده بالاترهای سپاه مورد عنایت شخص آقا بود و من در تشییع جنازه ی ایشان دیدم که آقا گریه کردند و با عظمت از او یاد کردند. چرا این طور بود؟ چون او داشت مملکت را با موشک به جایی می رساند که امروز بشود بحث اول دنیا؛ یعنی فرانسه الان می آید می گوید باید مشکل موشک شما حل شود. به آن ها چه ربطی دارد؟ مسئله ی موشک مسئله ی دفاع از سرزمین ما است. حسن طهرانی مقدم چه کسی بود؟ او بچه ی انقلابی بزرگ شده در جنگ بود؛ بعد تبدیل می گردد به «دانشمند پارسا». آقا از او و کارش حمایت می کردند و یک لبخند آقا برای بچه های ما بالاترین انرژی بود که بتوانند کار خویش را پیش ببرند.

اینکه ما تهدید نظامی نمی شویم، اصلاً شوخی نیست. یعنی خداوند لطف کرد تا هم در زمان امام و هم در زمان رهبری، در جایگاهی از دفاع قرار گرفتیم که هم از نظر عِده و هم از نظر عُده، کشوری در دنیا نیست که بتواند بر ما غلبه کند. این عامل بزرگی است که ما گروگان هایی از آن ها در اختیار داریم که به خاطر آن ها هم شده سراغ ما نمی آیند.

اما درباره ی جنگ اقتصادی هم که همان تحریم های امروز باشد و اینکه می گویند و معروف است که از ۱۳ آبان، تحریم اصلی آن ها شروع می شود، باید بدانیم هرچه هم که این تحریم ها شدید بشود، به اندازه ی تحریم زمان جنگ نیست.

چطور؟

مثالی می زنم؛ زمان جنگ ارتش ما از یوگسلاوی سیم خاردار خریده بود. این سیم خاردار سه سال در شوروی آن زمان توقیف شده بود. بعد شوروی ها گفتند تحویل می دهیم. سفیر روس نزد قائم مقام وزارت خارجه می رود و می گوید با کمال افتخار می گویم اسلحه های شما را آزاد کردیم و شش ماشین سیم خاردار است! یعنی به این اندازه در تحریم بودیم.

من معتقدم ملت ما هوشیارترین و پرتوان ترین ملت است؛ به خصوص مملکت و کشوری که تحت لوای اسلام ناب محمدی و تشیع واقعی است، بزرگ ترین قدرت در دنیا از هر نظر است. البته منهای یک عده ای که مغز خویش را به آمریکا دادند و خیال می کنند خوب می فهمند و من به آن ها اعتقادی ندارم.الان مسئولین باید همین تحریم را جلوی خود بگذارند و همه اش را تبدیل به فرصت کنند. کشوری که به قول دولتی ها و به قول سخنرانی چندی قبل رئیس محترم جمهور، حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار صادرات دارد ولی ۷۰ میلیارد دلار خرج دارد، یعنی سالانه ۳۰ میلیارد دلار به ذخیره ی ارزی اش اضافه می گردد. اینجاست که باید تحریم را به فرصت تبدیل کرد و دولت به دولت تبدیل گردد و کار خویش را انجام دهد و مردم را در تولید آزاد بگذارد.

در چهلمین سال پیروزی انقلاب برخی این شبهه را مطرح می کنند که انقلاب به بن بست رسیده است؛ به نظر شما چقدر این جمله واقع گرایانه است؟

یکی از سران نهضت آزادی وقتی پیش از پیروزی انقلاب، مردم و جوانان همانند برگ درخت روی زمین می ریختند، نزد امام در پاریس رفت و گفت این امام آنجا نشسته و نمی داند چه اتفاقی می افتد. از زبان خود او شنیدم که می گفت به امام گفتم مردم همانند برگ درخت روی زمین می ریزند، امام گفت دولت این ها را نکُشد. گفتم به بن بست رسیدیم و امام فرمود تو به بن بست رسیدی و ملت به بن بست نرسیده است.آن هایی که امروز معتقد هستند ما به بن بست رسیدیم خود به بن بست رسیده اند. انقلاب همانند یک قطار بود و راننده ی این قطار، امام و امروز هم رهبر معظم انقلاب است. این قطار به سمت مقصدش حرکت می کند. امام همه را سوار این قطار کرد. عده ای در راه دیدند نمی توانند با این قطار به مقصدش بیایند؛ آغاز به دویدن در خلاف جهت حرکت قطار کردند. به انتهای قطار که رسیدند، دیدند چاره ای جز پیاده شدن ندارند؛ جبهه ی ملی ها، نهضت آزادی ها و غیره از این قطار پیاده شدند. هنوز یک عده مانده اند که باید از این قطار پیاده شوند؛ آن هایی که معتقدند ما به بن بست رسیده ایم. به چه بن بستی رسیده ایم که امروز دشمن ما از اینکه خط دفاعی ما به مدیترانه رسیده، از اینکه دامنه ی نفوذ ما تا مدیترانه پیش رفته، وحشت کرده است؟ کجا به بن بست رسیدیم؟ آن هایی به بن بست رسیده اند که اجازه نمی دهند مردم کار خویش را انجام دهند. آن ها به بن بست رسیده اند چون کعبه ی آمال آن ها غرب و اروپا است و برخی شان حتی در پیدایش این وضعیتی که امروز داریم، علنی و غیرعلنی و مستقیم و غیرمستقیم مؤثر هستند و می خواهند فشار بیاورند و مردم را خسته کنند که آقا هم خسته شود.

فرمایش اخیر رهبر انقلاب آب پاکی روی دست همه بود که ما با آمریکا مذاکره نمی کنیم؛ اگر هم یک روزی بخواهیم مذاکره نماییم با ترامپ مذاکره نمی نماییم. خیلی ها از این فرمایش آقا خوششان نیامده است؛ اشکالی ندارد ولی ملت خوششان آمد. اگر آن ها همراه ملت شوند و به ملت بگویند این احتیاجات را داریم و دنیا هم به ما نمی دهد، پس خودتان بسازید و تولید کنید، مردم می توانند و خواهند ساخت.

خوراک دام سخت تر از موشک قاره پیما نیست؛ زحمت دارد، تبدیل سیستم دارد، باید مصرف آب را به یک دهم رساند تا تحقق یابد ولی شدنی است. پول نفت را بدهیم و خوراک دام بیاوریم که هنری نیست؛ اما پول نفت را بیاوریم و تبدیل به سیستم آبیاری مدرن نماییم و تبدیل به اصلاح خاک و روش ها نماییم، احتیاجات ما تأمین می گردد.