احیای روابط ایران و مغرب فهمی مشترک در مسیری دو طرفه

آذر: جمهوری اسلامی ایران نشان داده است بااینکه از احیای روابط استقبال کرده و چراغ سبز طرف مقابل را پاسخ می دهد؛ اما اشتباهات ادراکی آنرا گوشزد کرده و تصحیح آنرا لازمه فهم متقابل می داند.

به گزارش آذر به نقل از مهر، بالاتر از شش سال از تصمیم یکجانبه مغرب به قطع روابط با جمهوری اسلامی ایران می گذرد و بنظر می رسد روابط دو کشور با گمانه زنی های رسانه های مغربی در ایام اخیر، وارد فصلی جدید شده است.
هر چند انتخاب عناوینی همچون «ذوب شدن یخ های روابط ایران و مغرب»، همچون تعابیر مثبتی است که رسانه های مغربی به کار برده اند؛ اما این رسانه ها از مفروضاتی ناصحیح در بنای نظریات خود بهره برده اند که به تکرار ادعاها و اتهامات بی پایه گذشته مقابل ایران ختم شده است.
دنبال کنندگان اخبار روزهای اخیر رسانه های مغربی باید این واقعیت را مد نظر قرار دهند که مسیر پویا و کنشگرانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران طی سالهای قبل، همیشه با تاکید بر «اولویت همسایگان و کشورهای اسلامی» تقویت شده و به پیش رفته است. در این راه، روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی احیا و فصلی جدید از روابط دو کشور گشوده شد و قدمهای مثبت و تأثیرگذاری هم برای احیای روابط با برخی دیگر از کشورها با مذاکراتی مبتنی بر حسن نیت و احترام متقابل، برداشته شد.
احیای روابط با عربستان سعودی، احیای روابط با سودان و اهتمام و برداشتن قدمهای جدی برای بازگرداندن روابط با برخی دیگر از کشورهای منطقه به حالت عادی، تنها قسمتی از روند سیاست خارجی مثبت جمهوری اسلامی ایران در سالهای قبل است و اگر بهبود روابط با امارات و بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی ایران در طرابلس، ارتقای سطح روابط با لیبی و موریتانی را نیز که به اعزام سفرای این دو کشور به تهران انجامید، به آن اضافه نماییم، بدون شک رویکرد سیاست خارجی را در سایه «تنش زدایی» و «تقویت روابط و همگرایی» با کشورهای اسلامی با درنظر داشتن وحدت جهان اسلام مدنظر قرار خواهیم داد.
این ها در حالی است که جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر اولویت همکاری با همسایگان و کشورهای اسلامی، همیشه بر منافع جمعی تاکید داشته و احیای رابطه با کشورها را به مفهوم تضعیف رابطه با کشوری دیگر تعریف نکرده است؛ ضمن آنکه بنای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در طول این سال ها، هیچگاه وضعیت «تبعی» نداشته و به صورت مستقل و با تاکید بر اصل عزت، حکمت و مصلحت، با درنظر گرفتن منافع کشورهای منطقه و جهان اسلام و فارغ از روی کار آمدن دولت های مختلف طرح ریزی شده است.
یکی از «اشتباهات ادراکی» رسانه های مغربی، نادیده گرفتن این اصل در سیاست خارجی ایران است. صبر راهبردی ایران، مفهوم دیگری است که در گزارش برخی رسانه های مغربی مورد غفلت قرار گرفته است. این آن چیزی است که در جهان عرب به بافتن فرش ایرانی تشبیه شده است که نیاز به صبر، ظرافت و دقت فراوان دارد. بر این اساس، بااینکه جمهوری اسلامی ایران در راه حفظ، تقویت و احیای روابط با دیگر کشورهای اسلامی، مورد اتهاماتی قرار می گیرد؛ اما این وضعیت خللی در صبر راهبردی آن برای تحقق اهداف راهبردی مبتنی بر اصل مذکور و منافع جمعی امت اسلامی ایجاد نمی نماید.
جمهوری اسلامی ایران در هر سه مرحله اقدام یکجانبه مغرب برای قطع روابط، پاسخ های لازم را به اتهامات و دلیلهای طرف مغربی داده و باور داشته که اقدام آن کشور، مبتنی بر دلایلی غیرمتقن است که جز با اراده و ماهیت سیاسی برای قطع روابط به دلیلهای مختلف، قابل توجیه نیست؛ ضمن آنکه بگفته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، «جمهوری اسلامی ایران هیچگاه پیشگام قطع روابط با مغرب نبوده است».
در گزارش های رسانه های مغربی، ضمن تکرار بهتان ها، احیای روابط به تغییر رفتار ایران در بعضی زمینه ها مشروط شده است؛ هر چند این بهتان ها هیچ گاه در مقام عمل به اثبات نرسیده است.
احیای روابط، مسیری دوطرفه در قالب فهم مشترک و نیازمند مذاکراتی پیچیده و دشوار است که طی آن دو طرف از شروط و نظرات طرف مقابل برای شروع فصل جدیدی از روابط باخبر می شوند. در این شرایط، طرفین برای وضع شروط دارای حق مساوی هستند؛ به ویژه اگر مواضع پیشین و رسمی یکی از طرفین که نیاز به اثبات هم ندارد حاکمیت سرزمینی طرف مقابل را نقض کرده باشد!
از این رو، بااینکه ایران در قالب اصول و اهداف راهبردی اش، احیای روابط با دیگر کشورهای اسلامی را مورد استقبال قرار می دهد؛ اما اشتباه بزرگ رسانه های طرف های مقابل آنست که این استقبال را ضعف، انزوا یا تبعی بودن تصمیمات تفسیر کنند. احیای روابط، در قالب دوجانبه روابط و منافع جمعی در منطقه و جهان اسلام تعریف می شود و حفظ این منافع و پشتیبانی از ارزش هایی همچون آرمان فلسطین و پشتیبانی از حق مشروع ملت های منطقه برای مقابله با اشغالگری صهیونیستی، ثمره ای است که می تواند از تقویت روابط جمعی حاصل شود. بدین جهت بازگشت روابط بین دو کشور، مسیری یک طرفه نیست و به اراده متقابل بستگی دارد.
جمهوری اسلامی ایران نشان داده است بااینکه از احیای روابط استقبال کرده و «چراغ سبز» طرف مقابل را پاسخ می دهد؛ اما اشتباهات ادراکی آنرا گوشزد کرده و تصحیح آنرا لازمه فهم متقابل می داند. احیای روابط با کشورهای همسایه و اسلامی که قبل از این روابط خودرا با ایران قطع کرده و حفظ، تقویت و تحکیم روابط با دیگر کشورهای دوست که در مراحل مختلف تعاملی همراه با حسن نیت داشته اند، اصلی است که ایران آنرا در امتداد تقویت منطقه و جهان اسلام دانسته و دنبال می کند.

منبع: