معاون سازمان انرژی اتمی در گفت وگو با آذر مطرح کرد انتظار برای برجام در دولت جایی ندارد

آذر: به گزارش آذر، معاون سازمان انرژی اتمی اعتقاد دارد «دانش هسته ای، علم فاخری است» و نباید آنرا در هیچ شرایطی کنار گذاشت.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای تاکید دارد کشورهای صنتعی و پیشرفته بدون عبور از مرزهای دانش هسته ای نمی توانستند به این جایگاه که امروز در آن قرار دارند، برسند.
او بر این باور است که باید نیروهای علمی بیشتر در سبد مدیریتی و تصمیم گیری کشور قرار گیرند.
معاون اسلامی معتقد می باشد باید درها و فضا را بیشتر باز نماییم و دستاوردهایمان را به دنیا معرفی نماییم. در عین حال که باید نقاط مشترک ملی را بیشتر از پیش تقویت نماییم.
معاون سازمان انرژی اتمی تاکید دارد که برجام دیگر طراوات و کارآیی بخصوص برای آمریکا و اروپا ندارد؛ بدین جهت باید مبحث دیگری مثل منافع اقتصادی مشترک، مبحث مذاکره قرار گیرد.
او تصریح دارد که روزی ایران برای حق مسلم خود یعنی غنی سازی مذاکره می کرد و بعد برای رفع تحریم ها، اما معتقدم ما از همه این مباحث گذشتیم؛ دیگر کسی در دنیا نیست که توان هسته ای ایران را رد کند یا بگوید آنرا میتوان متوقف کرد و از طرفی در تحریم ها، مردم آن سختی را که نباید تجربه می کردند از سر گذراندند. بدین جهت معتقدم “منافع اقتصادی مشترک” باید مبحث مذاکره قرار گیرد.
سید امیرحسین فقهی، رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای کشور ضمن حضور در ایسنا به سوالات ما در رابطه با عملکرد و اقدامات این پژوهشگاه در دو سال گذشته پاسخ داد.
پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای ایران وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران است در سال ۱۳۸۵ تأسیس شد. این پژوهشگاه برای انجام و پیشبرد تحقیق، توسعه و کاربرد علوم و فنون هسته ای در کشور فعالیت می کند. این پژوهشگاه شامل چندین پژوهشکده همچون کاربرد پرتوها، چرخه سوخت هسته ای، پلاسما و گداخت هسته ای، راکتور و ایمنی هسته ای، فیزیک و شتابگرها، کشاورزی هسته ای، فتونیک و فناوری های کوانتومی است.
معاون سازمان انرژی اتمی با اعلان اینکه رسانه ها، صنعت هسته ای و تلاشهای دانشمندان و زحمات صنعت گران را به جامعه نشان دادند به نحوی که امروز مردم ایران پذیرفتند که این صنعت باید حفظ شود اظهار داشت: هجمه رقیب و دشمن دراین زمینه سنگین بود و رسانه ها در مقابل لشکر رسانه ای دشمن با امکانات بسیار ایستادند. معتقدم امروز یکی از مهم ترین علوم اقتدارآفرین، رسانه است.
وی افزود: ما هم اکنون در حوزه هسته ای حدودا به تمامی ابعاد و بخش های پژوهشی و صنعتی اشراف داریم. به خوبی می دانیم چه چیز در دست مان داریم و البته متخصصان هسته ای کشورهای پیشرفته هم این را به خوبی می دانند و به سیاستمداران شان هم آنرا می گویند. وقت تبیین شعار “من فن آوری هستم” است، مقام معظم رهبری در نمایشگاه دستاوردهای هسته ای که به تازگی برپا شد و ایشان از آن بازدید کردند، با حس جالبی به برخی غرفه ها که می رسیدند، گفتند این دستاوردها را به مردم بگویید تا بدانند، چون که اینها امید و افتخارآفرین است.
معاون سازمان انرژی اتمی در ادامه با اعلان اینکه فن آوری کشور در هسته ای و دیگر بخش ها از این جهت که کسی در ساخت آنها به ما کمک نکرده است به لحاظ توسعه و پیشرفت با هم برابری می کنند، اظهار داشت: پایه ریزی اصلی این علوم و صنایع مرتبط به آنها در کشور انجام شده است. نقش پژوهش بر اساس توان داخلی در این رابطه مهم می باشد و در صنعت هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در حوزه انرژی اتمی یک مجموعه مولد است که از علوم پایه شروع می کند و دانش و علم را به فن آوری و صنعت می رساند.

ماموریت راهبردی پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در دولت سیزدهم تعیین شد
وی افزود: قبلا برنامه ریزی دقیقی نشده بود تا وظیفه پژوهشگاه به خوبی صورت گیرد. متخصصان پژوهشگاه در مقاطعی از مأموریت دانشگاه ها تبعیت می کردند در صورتیکه وظیفه دانشگاه تربیت نیروی انسانی بوده است، اما پژوهشگاه صرفاً نباید به دنبال تربیت نیرو یا تولید مقالات علمی باشد. بدین جهت تحول جدیدی که در دولت سیزدهم در این زمینه رخ داده، این بود که مأموریت راهبردی که بخش مهمی از آن شامل سند پژوهشی پژوهشگاه بود به صورت مشخص تعیین و تبیین شد. سند استراتژیک سازمان انرژی اتمی در فروردین ۱۴۰۱ رونمایی گردید و حالا همه کارهای سازمان بر طبق این سند به انجام می رسد، به عبارتی هیچ پروژه ای در پژوهشگاه تعریف نمی گردد، مگر این که به یکی از موضوعات مندرج در سند استراتژیک به صورت مستقیم مربوط شود یا مورد تایید قرار گیرد. اقدام ویژه دیگر پژوهشگاه استقرار یک نظام جامع ارزیابی و اثر بخشی عملکرد بوده است. یعنی وقتی یک پروژه و فعالیتی را تعریف می نماییم باید ببینیم که چه اثربخشی و نتیجه ای داشته است و اگر نتیجه مثبت باشد کار را ادامه می دهیم.
فقهی در ارتباط با وضعیت هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای که شامل یکی از بزرگترین هیات علمی های کشور می شود، اظهار داشت: همینطور به جز اعضای هیات علمی، ۸۵۰ عضو غیر هیات علمی داریم. تفاوت اعضای غیر هیات علمی ما با اعضای هیات علمی ما اینست که این ها همه فوق لیسانس و دکتر و متخصص در حوزه فن آوری هسته ای هستند. ما گاها افرادی را در این جمع داریم که سطح دانش و تخصص شان از اعضای هیات علمی هم بالاتر است. نظام ارزیابی اعضای هیات علمی بر مبنای بخشنامه ارتقاء وزارت علوم بود و در پژوهشگاه و سازمان نظام ارزیابی مشخصی برای اعضای غیرهیات علمی نداشتیم از ین جهت، نظام ارزیابی را تعریف کردیم که بر اساس اثربخشی افراد در مأموریت های محوله به آنهاست و در این چارچوب امکان دارد یک عضو غیر هیات علمی رتبه ای بالاتر از عضو هیات علمی داشته باشد.
وی افزود: از دیگر خصوصیت های نظام ارزیابی ما در ارتباط با اعضای هیات علمی و غیرعلمی اینست که ما در پژوهشگاه نظارت سنگینی بر اعضای هیات علمی داریم در صورتیکه در دانشگاه ها این طور نیست و آنها در رفت و آمد آزاد هستند، اما اعضای هیات علمی پژوهشگاه همان عملکردی را دارند که کارمندان سازمان و اعضای پژوهشگاه دارند. در ارتباط با حق الزحمه این افراد هم روند به این شکل است که به ازای پروژه هایی که انجام می دهند، حق التحقیق می گیرند. اگر یک عضو هیات علمی فعال داشته باشیم که هم در دانشگاه کاندید بهتر است و هم در پژوهشگاه، به لحاظ مالی و دسترسی به زیرساخت های باارزش تحقیقاتی پژوهشگاه بطور قطع پژوهشگاه را انتخاب خواهدنمود.

لابراتوار های تحقیقاتی هسته ای ایران در منطقه غرب آسیا استثنایی است
فقهی با اعلان اینکه سازمان انرژی اتمی در حوزه لابراتوار های تحقیقاتی در منطقه غرب آسیا وضعیت استثنایی دارد، اظهار داشت: باید بگویم که کشورهای دیگر در حوزه تحقیقاتی و آزمایشگاهی اصلا با جمهوری اسلامی ایران برابری نمی کنند. کشورهایی مثل پاکستان بیشتر در حوزه نظامی قوی هستند. جالب اینجاست که با آنها کسی کاری ندارد، اما سراغ ما آمدند که مطمئن شوند سلاح نداریم. البته ما با نظارت و بازرسی مشکلی نداریم. هر چقدر می خواهند نظارت کنند تا مطمئن شوند که سلاح نداریم. ما می خواهیم از مواهب انرژی هسته ای استفاده نمائیم.
ایشان سپس با اعلان اینکه مسئله اقتصاد در سازمان انرژی اتمی مهم شده است، اظهار داشت: هنوز از صنعت هسته ای ثروت زیادی به دست نیامده است و این صنعت آن قدر که باید و ظرفیت دارد، از لحاظ درآمدزایی رشد نکرده است. ما حتما نسبت به هزینه های پژوهش و پروژه ها فکر و محاسبه اقتصادی می نماییم. تحقیق در مرز دانش نباید سبب شود از خدمات رسانی به صنعت داخلی و مردم غافل شویم. هم اکنون ما ۲۰ درصد توان مان را روی تحقیق و پژوهش متمرکز کردیم.

سطح همکاری پژوهشگاه با آژانس بالا رفته است
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای بر لزوم همکاری با آژانس و استفاده از ظرفیتهای این نهاد اصرار کرد و اظهار داشت: سطح همکاری ما با آژانس بالا رفته است و سازمان انرژی اتمی ایران باید بیشتر از پیش نسبت به مشارکت و همکاری با آژانس اقدام نماید و تلاش کند از این طریق دستاوردهایش را به دنیا معرفی نماید. آنها تمام اقدامات و مقالات علمی و اشخاصی که در حوزه های مختلف کار می کنند را می شناسند، بدین جهت فعالیت ما روشن و شفاف است. معتقدم باید فضا را باز کنیم؛ علاوه بر این که از مزایای این نهاد و همکاری با آن بهره مند می شویم، نخبگان کشور هم کمتر نگران می شوند که فعالیت در حوزه های هسته ای امکان دارد آنها را محدود کند. متاسفانه فضاسازی ها در رابطه با کارهای هسته ای ایران به شکلی بوده است که افراد فعال در این زمینه نگرانند به صورت شفاف و علنی بگویند که در این صنعت کار می کنند.

فقهی در رابطه با تولید شتابدهنده ها اظهار داشت: در راه اندازی و ساخت این دستگاهها، گستره وسیعی از علوم دخالت دارد. اگر کشور به سمت ساخت شتابدهنده ها برود همراه با آن تعداد قابل توجهی فن آوری رشد می کند و این ها سرریز دانش هسته ای هستند و کشور را در علوم مهندسی بسیار ارتقا می دهد. در پزشکی، پلیمر، مواد، ساخت لوازم آرایشی و جواهرات و غیره شتابدهنده ها بسیار کارآیی دارند. شاید بسیاری ندانند که در اروپا شتابدهنده ها عامل پیشرفت این کشورها هستند. هم اکنون هم آنها دنبال تحقیقات نوآورانه ای هستند که حتما از سرریز آن فناوری های فوق پیشرفته دیگری تولید خواهد شد. کشورهای اروپایی در پروژه سرن تلاش می کنند به ماهیت خلقت پی ببرند، اما از سرریز فناوری هایی که در آنجا ایجاد می شود توسعه قابل توجهی در صنایع مختلف همچون قطارهای سریع السیر، سلول های بنیادی و غیره به وجود می آید و خیلی از صنایع دیگر که با آن ارتقا پیدا می کند. اساسا اینترنت در سرن توسعه یافت و بسیاری از فن آوری های دیگر که این کشورها را در صنعت نظامی و اقتصاد جلو می برد. بدین جهت فراهم آوردن شرایط تحقیق برای محققان مهم می باشد.

یک شتابدهنده پیشرفته خریداری و به مرکز یون درمانی اختصاص یافت
وی در رابطه با برنامه ساخت شتابدهنده در کشور اشاره کرد: هر چه بتوانیم دانش مان را باید در شتابدهنده ها افزایش می دهیم. هم اکنون یک شتابدهنده خریداری کردیم که از پیشرفته ترین شتابدهنده ها است و در مرکز یون درمانی فعال است. معتقدم باید تولید شتابدهنده را شروع نماییم تا جایی که بتوانیم قطعات یدکی، تأمین و نگهداری آنرا هم بسازیم و بر تولید آن مسلط شویم. تسلط در ساخت شتابدهنده می تواند ما را در صنایع و علومی همچون علم رادار، تولید تجهیزات بیمارستانی، مخابرات، کنترل و غیره کمک نماید.

دانش هسته ای، از فاخرترین علوم بشری است
معاون سازمان انرژی اتمی ایران با طرح این پرسش که بعضی می گویند در شرایط سخت اقتصادی نباید منابع مالی را صرف امور هسته ای کرد یا این که این هسته ای چه فایده ای برای کشور دارد؟ اظهار داشت: بعضی از کشورهای هسته ای که در مقطعی گرفتار قحطی و جنگ شده بودند این صنعت را پیش بردند و علی رغم مشکلات زیاد آنرا متوقف نکردند. نسل آینده سوال می کند که چرا این مسیر را ادامه ندادید. فکر نکنید در آن زمان مردم آمریکا و فرانسه و یا کشورهای دیگر هسته ای به استمرار این صنعت یا هزینه در آن اعتراض نکردند، اما با همه این مسایل راه را ادامه دادند و امروز نتیجه آن تحمل و صبر را در صنعت شان می بینند. دانش هسته ای، از فاخرترین علوم بشری است و از دانش هایی است که بیشترین تأثیر را در سرنوشت بشر داشته است، چه در ایجاد و تثبیت قدرت در حوزه نظامی و هم در حوزه های اقتصادی و صنعتی. هیچ کشور پیشرفته ای نیست که در زمینه های مختلف صنعت رشد کرده باشد اما در حوزه هسته ای حرفی برای گفتن نداشته باشد.

اقتصاد صنعت هسته ای رو به رشد است و آینده روشنی دارد
ایشان سپس در پاسخ به اینکه روشن است بخش خصوصی و خیلی از سرمایه گذاران حاضر نیستند در این صنعت به خاطر حواشی سیاسی و امنیتی اش یا تهدید تحریم وارد شوند، اظهار داشت: ده سال پیش کسی فکر نمی کرد شرکت خصوصی فعال در حوزه هسته ای داشته باشیم ولی بعضی از دانشجویان و محققان آمدند و با همه نگرانی ها در این زمینه شرکت زدند و هم اکنون دارد به خوبی کار می کنند. مثلاً سایت پرتودهی فقط در اختیار دولت بود اما برخی افراد آمدند ریسک کردند و نخستین سایت پرتودهی خصوصی را ساختند. آدم ها با دانش پایین از ورود به این عرصه می ترسند اما مطمئنم کم کم به این حوزه وارد می شوند، چون که بسیار جذاب و سودده است. هم اکنون شرکت هایی هستند که دستگاه ایکس ری، شتابدهنده یا تجهیزات بازرسی کانتینر می سازند یا در صنعت نفت و گاز فعال می باشند و این کارها توسط بخش خصوصی در حال انجام می باشد. بدین جهت معتقدم اقتصاد صنعت هسته ای رو به رشد است و آینده روشنی دارد.

در پژوهشگاه فرار مغزها نداشتیم
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای اشاره کرد: در سال ۱۴۰۰ حجم قراردادهای برون پژوهشگاهی و قراردادهایی که با بخش های مختلف صنعت منعقد گردید، ناچیز بود و امروز می توانم بگویم که این حجم به ده ها برابر رسیده است. این نشان میدهد میزان کار و اشتغال ما چقدر بالا رفته است و معتقدم این حجم تا چندین برابر دیگر هم امکان افزایش دارد. روند کار در پژوهشگاه مثبت و رو به جلوست و خدا را شکر ما در پژوهشگاه تا کنون فرار مغزها نداشتیم چون که افراد و متخصصان از روند کار و تحقیق رضایت بالایی دارند و با انگیزه کار می کنند. برای متخصصان مهم می باشد که حس مفید بودن در سیستم و کارشان، به غیر از دستمزدی که دریافت می کنند، داشته باشند.

بر تحقیق و تولید رادیوداروهای ترانوستیک متمرکز هستیم
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در ادامه در رابطه با فعالیت این پژوهشگاه در حوزه پزشکی هسته ای اظهار داشت: ما حالا به مرحله تحقیق و ساخت گستره وسیعی از رادیوداروهای تشخیصی وارد شدیم و روش های شیمی درمانی و پرتودرمانی را هم گسترش دادیم. در دولت سیزدهم در تولید رادیوداروهای درمانی انرژی زیادی گذاشتیم تا به رادیوداروهای ترانوستیک (یعنی هم تشخیصی هم درمانی) رسیدیم. دوز اول این رادیودارو برای تشخیص است و دوز دوم برای درمان. این ها رادیوداروهای هوشمند هستند، یعنی آنرا با یک فناوری پیشرفته پزشکی سوار بر مولکول یا پروتئین می نماییم که این مولکول فقط با گیرنده های سرطانی تماس پیدا می کند و به این شکل فقط گیرنده های سرطانی و سلول های سرطانی را هدف می گیرد. در درمان سرطان ها پس از عمل جراحی، مرحله شیمی درمانی است که آن هم عموما تمام بدن را تحت تأثیر قرار می دهد و مستقیم سلول های سرطانی باقی مانده را هدف نمی گیرد اما در رادیوداروهای درمان گر مستقیم سلول های باقی مانده سرطانی هدف گرفته می شوند. ما این تکنیک را می توانیم در رابطه با داروهای شیمیایی هم پیاده نماییم.
فقهی افزود: در جلسه هیات امنا پژوهشگاه که در مرداد ماه برگزار گردید، تصمیم گرفته شد پژوهشگاه داروهای شیمی درمانی با بهره گیری از تکنیک فوق راه اندازی شود و این یک مأموریت جدید برای ماست. البته در کنار ما پزشکان هم کمک می کنند و آنها مراحل بالینی را پیش می برند.
وی اشاره کرد: استفاده از این رادیوداروها در درمان سرطان هایی که متاستاز کرده است هم موثر است و جنبه درمانی دارد. هم اکنون این روش در دنیا در حال انجام می باشد و شاهد می باشیم که بیمار پس از چند بار تزریق رادیو دارو پاسخ مثبت نسبت به درمان گرفته است و حتی علایم ظاهری بیماری هم کم شده است. البته این کار احتیاج به زیرساخت دارد که خوشبختانه در مجموعه تترا که مرکز تولید رادیوایزوتوپ های درمانی است این امکان به ما داده شده است. ساخت و راه اندازی مجموعه تترا که در زمان ریاست قبلی سازمان شروع شده، یکی از بهترین و منحصر به فردترین مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی هسته ای در حوزه پزشکی است. حالا کار بر روی مجموعه تترا سرعت گرفته است و امیدواریم به نتایج خوبی برسیم.
وی در پاسخ به این که چند رادیودارو درمانی موثر در درمان انواع سرطان تا کنون تولید شده است؟ اظهار داشت: فعلاً دو الی سه رادیودارو را نهایی و درحال تولید هستیم اما در سفری که به تازگی به روسیه داشتیم تلاش خواهیم کرد از مهارتهای تولید رادیوداروهای موثر بر درمان سرطان ها استفاده نمائیم. قراردادی برای انتقال فن آوری میان ایران و روسیه امضا شده است. خوشبختانه در این بخش انگیزه بسیار عالی در میان کارکنان ما وجود دارد و به خوبی کار در حال انجام می باشد.
معاون اسلامی در پاسخ به این که پژوهشگاه در حوزه آب سنگین هم تحقیقات دارد؟ اظهار داشت: اصل تحقیقات آب سنگین در مجتمع خنداب به انجام می رسد. خوشبختانه هم اکنون باتوجه به میزان تقاضاها برای آب سنگین و مشتقات آن در میان کشورهای مختلف وضعیت این صنعت خوب است و نشان میدهد که کار به خوبی پیش می رود. پیشبینی اینست که برخی داروهایی که مبتنی بر هیدروژن سبک هستند اگر با دوتریم، عنصر سنگین آب ساخته شوند خواص شان تقویت و اثربخشی شان بیشتر می شود. حدود ۲۰۰ محصول پایین دستی از آب سنگین تولید شده است و درحال فروش آنها هستیم. دیگر در آب سنگین خام فروشی نمی نماییم. کشورهای زیادی همچون روسیه از خریداران آب سنگین ایران هستند و در آینده شاهد رشد بیش از پیش تقاضاها در این زمینه خواهیم بود.

با پرتودهی خسارات بخشی از کشاورزان را از ۷۰ درصد به ۲ درصد کاهش دادیم
فقهی در ادامه در رابطه با اقدامات پژوهشگاه در حوزه کشاورزی هسته ای با اعلان اینکه آمارها نشان میدهد میزان رشد انواع سرطان ها و هم بیماری ام اس در میان استانهای شمالی کشور قابل توجه است، اظهار داشت: یکی از علل مهم این مسئله از جانب متخصصان و کارشناسان آفت ها و سمومی است که در باغات مرکبات استفاده می شود. به تبع این مواد سمی در میوه ها هم وارد شده و به شکلی مردم را در سطحی کلان درگیر خواهدنمود. با توجه به این حجم از مواد سمی که برای آفت کشی در باغات استفاده می شود، از ۱۲۰ میلیون تن میوه ای که در کشور سالانه تولید می نماییم، ۳۰ درصدش تلف می شود. تکنولوژی هسته ای این کمک را می تواند به کشاورزها و باغداران کند که اولا مانع آفت زایی محصولات شان شود دوما آثار این سموم بر بدن انسان را کم کند.
وی ادامه داد: یکی از فاکتورهای مهم انتقال بیماریها و آفات حشرات هستند. حالا در پژوهشکده کشاورزی، این حشرات را پرورش می دهیم و در مرحله ای که شفیره هستند، این ها را با فناوری هسته ای عقیم می نماییم و بعد در طبیعت رها می نماییم. وقتی این حشرات با حشرات موجود در طبیعت تماس برقرار می کنند، نسل شان را منقرض می کند و به این شکل آفت هم کاهش پیدا می کند. بر مبنای اسنادی که کشاورزان به ما ارائه دادند این روش خسارات را از ۷۰ درصد به کمتر از ۲ درصد کاهش داده است. هزاران هکتار مرکبات داریم که باید تلاش نماییم این تکنیک را برای آنها هم پیاده نماییم و این نیازمند کمک و مساعدت همه دستگاه های ذی ربط است و یک اقدام زیرساختی و همه جانبه نیاز دارد.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران اظهار داشت: ما این توانمندی را داریم که بذرها را اصلاح نماییم و به کشاورزان بدهیم تا دیگر لازم نباشد بذر از خارج وارد کنند. بذرهایی همچون “کیان”، “شهریار” و “روشن” در کشور کاشت و برداشت می شوند و گندم مقاوم در مقابل خشکی و شوری را با پرتودهی می توانیم تولید نماییم. این بذرها بر مبنای موقعیت جغرافیایی کشورمان تولید می شود می شود که می تواند نتایج خوبی هم در بر داشته باشد.
وی مأموریت دیگر پژوهشگاه را ساخت راکتورهای تحقیقاتی دانست و اضافه کرد: توانمندی در حوزه طراحی انواع راکتور و نیروگاه های اتمی و هم کاربردهای راکتور مثل تولید انواع نیمه هادی ها و شناخت آنالیز مواد و غیره اقداماتی است که ما به آن دست یافتیم. همینطور در حوزه لیزر، فتونیک و کوانتوم، رمزگذاری، گداخت و غیره هم پژوهشگاه فعال است.

توکامک دماوند مثل ساعت کار می کند
فقهی در پاسخ به اینکه تحقیقات در ارتباط با گداخت مدت ها بود که کمرنگ شده بود؟ اظهار داشت: تحقیقات در این بخش را احیا کردیم. البته لابراتوار هایی داشتیم که هشت سال بود، تعطیل شده بودند. دنیا به سمت گداخت هسته ای می رود و ما باید به سطحی از دانش به روز دنیا در این بخش برسیم که حداقل بدانیم دارد چه اتفاقی در این زمینه می افتد. گداخت مثل شتابدهنده، سرریز فناوری اش بسیار زیاد و مهم می باشد.
وی با اشاره به توکامک دماوند و عمر بالای این دستگاه اظهار داشت: مطمئن باشید که توکامک دماوند مثل ساعت درحال کار است. بعلاوه روس ها هنوز دارند از راکتورهای ۱۹۷۰ شان بهره برداری می کنند و این گونه نیست که بگوییم چون قدیمی شده است پس کاربرد ندارد و نباید از آن بهره برد.

راکتور تهران تا ۲۰ سال دیگر هم کار می کند
معاون اسلامی در رابطه با فعالیت راکتور تهران اشاره کرد: اگر بتوانیم خوب از آن نگهداری نماییم، هم چنان کار می کند. به تازگی پروژه ای با آژانس داشتیم که برای ما نفع زیادی داشت. تیم متخصصی از آژانس آمد و مأموریت شان این بود که با دوربین های ضد پرتو (دوربین هایی که در مقابل پرتو مقاوم هستند) سلامت قلب راکتور را بررسی نمایند و مشخص شد تا ۲۰ سال دیگر هم این راکتور می تواند کار کند. در جریان حضور این کارشناسان اتفاق جالبی رخ داد؛ یکی از متخصصان کشورهایی که قبلا ما سوخت راکتور تهران را از آن می خریدیم، سوخت راکتور تهران را بررسی کرد و در نهایت تعجب دیدند کیفیت سوخت پرتودهی شده ساخت ایران از سوخت پرتودهی شده آن کشور هم بالاتر است.
وی ادامه داد: فقط آمریکا و روسیه هستند که این تعداد راکتور تحقیقاتی در یک موسسه تحقیقاتی و پژوهشی دارند. ما به جز تهران، سه راکتور تحقیقاتی در اصفهان، یک راکتور درحال ساخت در شیراز و یک راکتور درحال ساخت هم در اصفهان است.
معاون اسلامی اصرار کرد که آژانس بر روی این ها نظارت دارد و مبحث پنهانی نیست.

هنوز برخی مسؤلان می گویند نیروگاه اتمی خوب نیست و وابستگی ایجاد می کند!
فقهی با اشاره به ساخت نیروگاه های اتمی در حاشیه خلیج فارس و اهمیت در اختیار داشتن نیروی انسانی مورد نیاز، اشاره کرد: ما به نیروی انسانی قابل توجهی برای ساخت و راه اندازی نیروگاه های اتمی نیاز داریم و نزدیک ترین استانی که به لحاظ علمی سرآمد است، استان فارس است. این سرمایه انسانی بهتر است بومی و نزدیک به منطقه خلیج فارس باشد و استان فارس به این شکل به مرکز تربیت و توسعه نیروی انسانی نیروگاه های اتمی تبدیل خواهد شد. متاسفانه با وجود این که از قبل انقلاب می خواستند در شیراز یک راکتور بسازند، این امر محقق نشد. پس از انقلاب هم یک فضایی بوجود آمد که دانش هسته ای غربی است و وابستگی به وجود می آورد و دنبالش نرفتیم. این رویکرد خیلی ما را عقب انداخت. بعدها آدم های علمی آمدند و گفتند انرژی اتمی چیز خوبی است و اگر انجام ندهیم دیگر آنرا به ما نمی دهند و خیلی نیاز است و این شد که به سمت دانش و تکنولوژی هسته ای رفتیم. اما جای تعجب دارد که بگویم هنوز برخی مسؤلان این حرف را می زنند که نیروگاه اتمی خوب نیست و وابستگی ایجاد می کند!
وی اشاره کرد: ما می توانیم تاریخ بخوانیم و وضعیت حال دنیا را ببینیم. یک کشور برتر صنعتی را معرفی کنید که اصلا سمت دانش هسته ای نرفته باشد؟ همه از این دریچه عبور کردند. دانش هوافضا و ماهواره جز با علم هسته ای امکان پذیر نیست.
فقهی در پاسخ به این که ساخت راکتور استان فارس در چه مرحله ای است؟ اظهار داشت: هم اکنون در مرحله تخصیص زمین است و ان شاءالله استان فارس با ما همکاری کند، کار به سرعت پیش می رود. مراحل طراحی آن انجام شده است. نمونه آن در تهران بود و مقرر است عین همان را در فارس بسازیم.
ایشان سپس این گفتگو با اشاره به همکاری خوبی که به تازگی با آژانس شکل گرفته است، اضافه کرد: جالب است بدانید که در شرایط سیاسی سخت، دانشمندان چه ایرانی و چه غیرایرانی متاثر از شرایط سیاسی نیستند. در تعاملات و رفت و آمدهایی که به تازگی میان کارشناسان آژانس و ایران جریان داشته است، شاهدیم که نگاه این افراد که گاها برای نخستین بار است که به ایران می آیند نسبت به پیش از سفرشان بسیار متفاوت می شود. ذهنیت این افراد گاهی در رابطه با ایران آن قدر ضعیف و تاریک است که با خودشان آب معدنی می آوردند چون که در اخبار شنیده اند دمای هوای ایران به ۶۰ درجه رسیده و اینجا آب نیست. پس از چند روز که در ایران بودند، خودشان از کاری که کردند خنده شان می گرفت. با این همه این افراد سفارش جالبی به ما داشتند، این که با این حجم فضاسازی در رسانه های غربی، شما باید حضور بین المللی بیشتری در مجامع مختلف داشته باشید و بخصوص به لحاظ رسانه ای در این زمینه بیشتر فعالیت کنید و خودتان را به دنیا معرفی کنید. نکته جالب تر اینست که قول می دهند برای همکاران شان تعریف کنند که ایران آن گونه که در رسانه می بینند و می شنوند، نیست. صحبت هایی که در رابطه با زنان ایران در رسانه ها می گویند برای آنها واقعا اعجاب انگیز است، چونکه به چشم خودشان می بینند زنان در جامعه و در قسمت های مختلف حضور فعالی دارند.

۵۰ درصد راکتورهای تحقیقاتی ما توسط خانم ها اداره می شوند
فقهی اظهار داشت: هم اکنون ۵۰ درصد راکتورهای تحقیقاتی ما توسط خانم ها اداره می گردند و درصد قابل توجهی از مدیران ما خانم هستند. آقای گروسی که به تازگی به ایران آمده بودند در مراسمی حضور پیدا کرد و کارکنان سازمان هم بودند و تعداد قابل توجهی از زنان شاغل در سازمان بخصوص محققان ما هم بودند. گروسی از دیدن آنها شگفت زده شده بود. البته قبول دارم مشکلاتی در کشور هست اما به این معنا نیست که خانم ها در زمینه های علمی و پژوهشی حضور ندارند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای اظهار داشت: معتقدم این که دستاوردهایمان را به دنیا معرفی نماییم، مأموریت مهمی است.

عربستان “غنی سازی” را برای امتیازگیری می خواهد
ایشان سپس این گفتگو در پاسخ به این پرسش که عربستان به تازگی شرط هسته ای در اختیار داشتن “غنی سازی مستقل” را برای نرمال سازی روابطش با رژیم صهیونیستی به آمریکا اعلام نموده است، فکر می کنید آمریکا چنین اجازه ای را به این کشور بدهد و اساسا با غنی سازی در عربستان موافق هستید؟ اظهار داشت: به نظرم عربستان با دو هدف این مسئله را دنبال می کند؛ اول این که این کشور غنی سازی در معنای علمی و فنی نمی خواهد، بلکه می خواهد با آن در منطقه امتیازگیری کند، دوم این که به روحیه پادشاهان و مسؤلان این کشور برمی گردد. به هر حال آنها دنبال این هستند که ابزارهای مختلف قدرت را در دست داشته باشند اما در شرایط فعلی معتقدم عامل اول برای اعلام این درخواست مهم تر است. این درخواست برای داشتن دانش و تکنولوژی هسته ای و غنی سازی نیست بلکه عاملی برای بازدارندگی است.
معاون سازمان انرژی اتمی با اعلان اینکه “شاه آن باشد که در خود شه بود، نی به لشکرها و مخزن شه شود.” اظهار داشت: من در عربستان نمی بینم که بخواهد مستقل و بدون وابستگی به کشوری مثل ایران به سراغ غنی سازی برود. بعلاوه سطح رفاه در این کشور آنقدر است که بعید می دانم آنرا رها کنند و به سمت کار سخت فنی با پرتو بروند.
وی در رابطه با آینده برجام اظهار داشت: برجام دیگر کارآیی ندارد و بیشتر از همه برای اروپایی ها و آمریکا این کارآیی از بین رفته است. هدف از برجام بنا بر آن چه غربی ها مدعی هستند ایجاد وقفه در صنعت هسته ای ایران بوده است و اطمینان از این که ایران به سمت ساخت سلاح نمی رود، هم اکنون دیگر کل دنیا به این نتیجه رسیده که ایران دنبال ساخت سلاح نیست و این که اصلا دیگر امکان متوقف کردن ایران وجود ندارد.

در دولت فعلی انتظار برای برجام دیگر جایی ندارد
معاون رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: عقلای غربی ها این حقیقت که ایران را نمی توان متوقف کرد، فهمیده اند. یک زمانی تمام کارها را متوقف کرده بودیم که برجام بیاید و به معنای واقعی کلمه منتظر بودیم از گشایش هایی که در برجام وعده داده شده بود، منفعت ببریم اما در نهایت چه شد؟
فقهی با اعلان اینکه در دولت فعلی انتظار و نشستن برای برجام دیگر جایی ندارد، اظهار داشت: این امید که توافقی می شود و وضعیت اقتصادی به واسطه آن بهتر می شود، دیگر نیست. هیچ کشوری برای کشور دیگر دلسوزی نمی نماید. برجام دیگر کارکرد لازم را برای غرب ندارد و ما هم باید مبحث دیگری مثلاً منافع اقتصادی مشترک را مبحث مذاکره نماییم. معتقدم مبحث هسته ای دیگر قابل بحث نیست.
معاون اسلامی اشاره کرد: آن سختی که نباید می کشیدیم و تحریمی که نباید می شدیم صورت گرفت. دیگر یاد گرفتیم در سختی چگونه زندگی نماییم، البته قشری از مردم فشار زیادی را تحمل می کنند و باید به این بخش توجه ویژه شود.

ما جنگی با دنیا نداریم
وی در پاسخ به اینکه جهش صنعت هسته ای کشور در صورت باز شدن فضای سیاسی در چه سطح و سرعتی خواهد بود؟ اظهار داشت: در چنین شرایطی حتما سهم مان از سبد انرژی کشور طی ده سال به ۲۰ درصد می رسد. اشتغال بشدت در این صنعت و کل کشور بیشتر می شود و به واسطه توسعه صنعت هسته ای “مهندسی” کشور رشد پیدا می کند و با صنایع دیگر ارتباطات بیشتری برقرار می نماییم.
فقهی اشاره کرد: تعامل با دنیا امر مثبت و خوبی برای هر صنعتی بخصوص هسته ای است. باید به سمت تعامل برویم. هر کس نگران حمله ایران به کشور دیگری است، به تاریخ ۳۰۰ سال قبل ایران نگاه کند که کجای تاریخ چنین تجربه ای وجود دارد؟ ما جنگی با دنیا نداریم، اتفاقا به نفع دنیا است با ایران کار اقتصادی کند.

اداره کشور را به افراد علمی بسپاریم
وی در پاسخ به این که سفارش تان به سیاستمداران کشور در مدیریت کشور چیست؟ اظهار داشت: کشور را باید علمی اداره نماییم، باید سهم نیروهای علمی و متخصص در سبد مدیریتی و تصمیم گیری کشور افزایش پیدا کند و کمی هم به نظرم باید نقاط مشترک ملی را تقویت نماییم. مقام معظم رهبری حرف زیبایی گفتند که هر کسی ایران را دوست دارد و قلبش برای ایران می تپد بیاید و دست به کار شود. به شکلی ایشان همه را دعوت می کنند که در اداره کشور سهم داشته باشند. انقلاب هم برای خدمت به مردم آمده است، باید پنجره هایمان را پهن تر و وسیع تر بگیریم.

منبع: